انتشار دی اکسیدکربن، مصرف انرژی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی

نگرانی در مورد افزایش گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی در سال های اخیر مسئله ای جدی تر شده است.از آنجا که رشد انتشار co2 عمدتا ناشی از رشد فعالیت های اقتصادی است، برخی از محققان بر این عقیده اند که تلاش برای کاهش انتشار co2، مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه به رشد اقتصادی پایین تر می انجامد.از آنجا که بیشتر کشورهای جهان مخصوصاً کشورهای در حال توسعه، تمرکز خود را روی افزایش رشد اقتصادی قرار داده اند و برای رسیدن به این رشد اقتصادی به مصرف انرژی بیشتر وابسته اند. بنابراین، مطالعه رابطه ی بین مصرف انرژی، رشد اقتصادی و آلودگی هوا، برای رسیدن به رشد اقتصادی پایدار، در اتخاذ سیاست های اقتصادی مناسب مفید است. دراین پژوهش، قصد داریم تأثیر متغیرهای رشد اقتصادی و مصرف انرژی و رشد شهرنشینی را بر انتشار دی اکسید کربن در چهار کشور ازکشورهای منتخب اسلامی ایران، عربستان، ترکیه و مالزی بررسی کنیم. برای انجام تحقیق خود از داده ها و آمارهای سری زمانی سال های 2007-1971 کشورهای منتخب اسلامی استفاده کرده ایم. در این مطالعه با استفاده از الگوی اقتصادسنجی خود توضیح برداری(var)، روش هم انباشتگی یوهانسن – یوسیلیوس و مدل تصحیح خطای برداری(vecm) به بررسی اثر مصرف انرژی و رشد اقتصادی روی انتشار co2 در کشورهای منتخب اسلامی پرداخته می شود. همچنین، با استفاده از آزمون های علیت گرنجر به بررسی روابط علی بین متغیرها پرداخته شده است و در ادامه با استفاده از تجزیه واریانس خطای پیش بینی به بررسی اثرگذاری این متغیرها بر انتشار سرانه دی اکسید کربن پرداخته شد. نتایج حاصل از بررسی های تخمین بردارهای هم انباشتگی نشان داد که متغیرهای سرانه مصرف انرژی، تولید ناخالص داخلی سرانه در هر چهار کشور مذکور بر انتشار سرانه دی اکسید کربن تاثیر مثبت دارند. همچنین این نتایج نشان داد که رشد شهرنشینی در هر چهار کشور دارای اثر مثبت بر انتشار سرانه دی اکسید کربن است ولی، ضریب این متغیر از لحاظ آماری فقط برای ایران معنی دار است. نتایج حاصل از ازمون علیت گرنجر نشان داد که در دو کشور ترکیه و مالزی از تولید ناخالص داخلی سرانه رابطه علی یک طرفه به انتشار سرانه دی اکسید کربن است در حالی برای ایران و عربستان این رابطه وجود ندارد. همچنین نتایج آزمون های علیت گرنجر نشان داد که، برای کشورهای ترکیه، مالزی و عربستان یک رابطه علی یک طرفه از سرانه مصرف انرژی به انتشار سرانه دی اکسید کربن وجود دارد و برای ایران بین این دو متغیر رابطه دو طرفه وجود دارد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس خطای پیش بینی نشان داد که در بلندمدت بیشترین سهم را در توضیح نوسانات انتشار سرانه دی اکسید کربن در کشور ایران رشد شهرنشینی دارد و در کشورهای عربستان، ترکیه و مالزی تولیدناخالص داخلی سرانه این نقش را به عهده گرفته است.